Η ενδομητρίωση είναι μια παθολογική κατάσταση που προκαλείται από την εξάπλωση ή την ανάπτυξη ενδομητρικού ιστού σε θέσεις ανώμαλες εκτός της ενδομητρικής κοιλότητας.

Θεωρείται μια πάθηση της αναπαραγωγικής ηλικίας, είναι σπάνια στην εφηβεία και εμφανίζεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις στην εμμηνόπαυση. Είναι πιο συχνή στις άτοκες γυναίκες.

Οι πιο συχνές θέσεις που μπορεί κανείς να συναντήσει την ενδομητρίωση είναι στις ωοθήκες, στις σάλπιγγες, στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας, στον τράχηλο, στο αιδοίο, στην περιτοναϊκή κοιλότητα, στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη, σπανίως και σε άλλες θέσεις, όπως στους πνεύμονες.

Πολλές θεωρίες έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν το παθογενετικό μηχανισμό αυτής της πάθησης, η αιτία της όμως παραμένει άγνωστη.

Η επικρατέστερη είναι:

• Παλινδρόμηση του αίματος της έμμηνου ρύσεως από τις σάλπιγγες προς την περιτοναϊκή κοιλότητα και εμφύτευση των κυττάρων του ενδομητρίου σε διάφορους ιστούς και ενδοπυελικά όργανα δημιουργώντας έτσι εστίες.

Άλλες θεωρίες υποδεικνύουν γενετικούς μηχανισμούς προδιάθεσης και άλλες περιβαλλοντικούς λόγους. Είναι δυνατόν να συνυπάρχουν περισσότεροι του ενός μηχανισμοί.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Στο 20-25% των περιπτώσεων η ενδομητρίωση είναι ασυμπτωματική και ανιχνεύεται κατά τη διάρκεια λαπαροσκοπικών χειρουργείων για ανεξήγητη υπογονιμότητα ή άλλων παθολογικών καταστάσεων όπως ινομυώματα μήτρας.

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις τα χαρακτηριστικά και η βαρύτητα της συμπτωματολογίας δεν συσχετίζονται πάντα με την έκταση της ενδομητρίωσης, ωστόσο τα πιο συχνά συμπτώματα που χαρακτηρίζουν την πάθηση είναι :

• Δυσμηνόρροια
• Δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή)
• Χρόνιος κοιλιακός και πυελικός πόνος
• Υπογονιμότητα
• Άλγος κατά την αφόδευση
• Κρίσεις έντονης δυσκοιλιότητας
• Κυκλικοί πόνοι στην βουβωνική χώρα
• Συχνοουρία, δυσουρία και πιο σπάνια αιματουρία

ΔΙΑΦΟΡΟΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η ενδομητρίωση θα πρέπει να διαφοροποιηθεί από κάποιες άλλες παθολογικές καταστάσεις της πυέλου της γυναίκας όπως:

• Λειτουργικές και αιμορραγικές κύστες των ωοθηκών
• Χρόνιος πυελικός πόνος από κιρσοκήλη
• Χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις της πυέλου όπως σαλπιγγίτιδες
• Αδενομίωση
• Νεοπλασίες των ωοθηκών, του εντέρου, της ουροδόχου κύστεως

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι φαρμακευτική και χειρουργική, η επιλογή της εξαρτάται από το στάδιο της πάθησης, τη βαρύτητα των συμπτωμάτων, την επιδίωξη για τεκνοποίηση και τη συνολική κατάσταση του οργανισμού της ασθενούς.

Η φαρμακευτική προσέγγιση έχει σαν σκοπό να ανακουφίσει ή ακόμα και να εξαλείψει το σύμπτωμα του πόνου, να ευνοήσει βραχυπρόθεσμα μια εγκυμοσύνη και στο μέλλον να σταματήσει την εξέλιξη της νόσου.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται πιο συχνά για αυτό τον σκοπό είναι:

• Χορήγηση αναλγητικών (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αναστολείς της σύνθεσης προσταγλανδινών)
• Χορήγηση ορμονικής θεραπείας
• Αντισυλληπτικά δισκία
• Λήψη προγεστερόνης
• Φάρμακα GnRH

H χειρουργική προσέγγιση έχει σκοπό όχι μόνο την άμεση επίτευξη μιας εγκυμοσύνης αλλά και την αφαίρεση ευμεγεθών κυστικών μορφωμάτων που προκαλούν έντονη συμπτωματολογία και που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω της φαρμακευτικής οδού.